Manut Tatarane Basa utawa Unggah-unguh Basa, basa kaperang dadi loro.
A. Basa Ngoko
A. Basa Ngoko
a. Basa Ngoko lugu
Kabeh tembung nggunakake tembung tataran basa ngoko.
Tuladha:
- Apa kowe sesuk lunga?
- Mengko sore, aku arep njagong ana ing Pleret.
-Pak aku arep mara ana ing omahe Slamet, arep nyilih buku.
b. Basa Ngoko Alus utawa basa Ngoko Andhap
Tataran tembunge tembung basa ngoko, basa tembung krama,
lan tataran tembung basa krama inggil.
Tuladha:
- - Apa panjenengan uwis Dhahar?
- - Sesuk esuk, Bapak arep tindak menyang Jakarta.
- - Aku arep sowan ing daleme Pak Guru, arep nyuwun
ngampil
buku.
B. Basa Krama
a. Basa Krama Lugu
Kabeh wujude tataran tembung basa krama. Biasane digunakake
basa ing desa, ing pasar-pasar. Tuladha:
-Sampeyan mang tumbas
sepedha!
- -Sampeyan benjang teng ngantor?
- -Montor sampeyan niki mbenjing-enjing ajeng kula dugekaken
teng griya sampeyan .
b b. Basa Mudhakrama utawa Basa Krama Alus
Basa Krama Alus/Basa Krama Andhap/Basa
Mudhakrama diarani basa Mudhakrama amarga sing nggunakake wong mudha/enom utawa
wong sing kalungguhane/drajate luwih cendhek karo wong tuwa utawa sing kalungguhane
luwih dhuwur. Tataran tembung sing digunakake tataran tembung krama digunakake
wong kapisan utawa awake dhewe lan tembung liyane. Tembung krama inggil
digunakake kanggo wong kapindho utawa wong tuwa.
Tuladha:
-Ibu saha Bapak benjang tindak Jakarta.
-Kula badhe sowan wonten dalemipun Pak Guru, badhe nyuwun
ngampil laptop.
-Montor panjenengan menika, mangke badhe kula sowanaken
wonten dalem panjenengan.
